Sağlık Bakanlığı, Afrika kıtasından çıkan ve hızla dünyanın birçok yerine yayılan ‘Maymun Çiçeği’ virüsüne ilişkin bir rehber yayımlandı. Rehberde, Dünya Sağlık Örgütü‘nün ‘acil küresel durum’ ilan ettiği Maymun çiçeği hastalığının belirtileri ve korunma yolları anlatıldı. Hastalığın uzun ten teması, kapalı ortamı uzun süre paylaşma ve bütünlüğü bozulmuş ciltte mukozalarla doğrudan temas gibi yollardan bulaştığı belirtildi.
Sağlık Bakanlığı’nın internet sitesine konulan rehberde Maymun çiçeğinin (MPox) öncelikle Orta ve Batı Afrika’nın tropikal yağmur ormanlarında endemik olarak görülen ve zaman zaman dünyanın diğer bölgelerine buradan yayılan, az sayıda görülen viral bir zoonotik hastalık olduğu ve klinik olarak; ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, kızarıklık ve büyümüş lenf nodları ile kendini gösteren hastalık bir dizi tıbbi komplikasyona neden olabildiği ifade edildi.
Hastalığın semptomlarının genellikle 2-4 hafta süren ve kendi kendini sınırlayan M-Çiçeği ağır vakalara da yol açabildiğine işaret edilen açıklamada, Orta Afrika’daki vakalarda %10 ile en yüksek fatalite oranı saptanırken Batı Afrika’da bu oranın %1 olarak saptandığı aktarıldı.
Aşılar belli oranda koruma sağlıyor
Maymun çiçeğinin çiçek hastalığından daha az bulaşıcı olduğu ve daha hafif seyirli bir tabloya neden olduğu ifade edilen rehberde çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların maymun çiçeğine karşı da belirli oranda bir koruma sağladığı, çiçek hastalığının tedavisi için geliştirilen antiviral ajanların bu hastalığın tedavisi için de kullanılmakta olduğu kaydedildi.
Uzun ten teması ya da ya da kapalı ortamda birlikte kalma
Hastalığın temasla bulaştığı aktarılan rehberde, “İnsandan insana bulaşmada uzun süreli yakın ten tene temas önemlidir. Enfekte kişinin sekresyonları ile direkt temas cilt lezyonları ile bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalarla doğrudan temas veya yakın zamanda cilt lezyonlarından kontamine olmuş nesnelerle yakın temas diğer bulaş yollarıdır. Bu tür temas genel olarak aynı evi paylaşan kişilerde, kapalı ortamlarda çok uzun süre yakın mesafede bulunanlarda ve enfekte kişiyle kişisel koruyucu ekipman kullanmadan temas eden sağlık çalışanlarında risk oluşturur” anlatımı yer aldı.
Maymun çiçeği hastalığının belirtileri neler?
Bakanlığın yayınladığı rehbere göre, maymun çiçeğinin kuluçka süresi, riskli temastan semptomların başlangıcına kadar olan süre, genellikle 6-14 gün olmakla birlikte 1-21 gün arasında değişebiliyor.
Bir hayvan ısırığı veya tırmalaması öyküsü olan kişiler, dokunsal/temasla maruziyete sahip olanlardan daha kısa bir kuluçka süresine (13’e karşı 9 gün) sahip olabiliyor.
Nasıl önlem almalı?
1.Olası vaka tanımına uyan kişi cerrahi maske takmalıdır.
2. Sağlık personeli N95 maske, gözlük veya siperlik, eldiven ve önlük gibi kişisel koruyucu ekipman kullanmalıdır.
3. Klinik örnek alınmalıdır. Rehbere göre kesin vaka ile karşılaşılması durumundaysa standart enfeksiyon kontrol önlemleri tam olarak uygulanması, el hijyenine maksimum özen gösterilmesinin yanı sıra vücut sıvıları ile temas ve yakın temas önlemleri de uygulanması gerektiği kaydedildi.
Buna göre kesin vaka halinde atılacak adımlar da şöyle:
1. M-Çiçeği Vaka Bildirim Formu (Ek 2) doldurulmalı ve İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Birimine gönderilmelidir.
2. Sağlık kurumları tarafından gönderilen M-Çiçeği Vaka Bildirim Formu (Ek 2) İl Sağlık Müdürlüğü tarafından aynı gün içerisinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Dairesi Başkanlığı hsgm.erkenuyari@saglik.gov.tr
elektronik posta adresine gönderilmelidir.
3. Vaka hastanede yatırılarak ya da şartların uygun olduğu, vakanın hastanede yatışının gerekmediği durumlarda evde günlük telefon kontrolü ile izole edilmelidir.
Bakanlığın sitesindeki rehbere bu linkten erişilebiliyor.
